Co wytwarza się z żyta i jakie są zalety tego zboża?

Przez kilka stuleci głównym zbożem było żyto. Pochłonąwszy moc ziemi i życiodajnego światła słonecznego, dała ludziom złote ziarno. Zboże to daje obfite zbiory nawet w trudnych warunkach pogodowych. Nie bez powodu lingwiści uważają, że rosyjskie słowo „żyto” pochodzi od czasowników „rodzić”, „rodzić”.

Zastanówmy się, co to za roślina, jakie ma korzystne właściwości, co jest przygotowywane i pozyskiwane z żyta oraz dlaczego nasi przodkowie tak bardzo kochali to zboże.

Co to za zboże

Ta jednoroczna lub dwuletnia roślina zielna należy do rodziny Poa (traw). Według naukowców żyto uprawne (Sekale graine) pochodzi z zarośniętego żyta polnego (Secale segetale). W rzeczywistości jest to jego podgatunek. Pochodzenie roślin z rodzaju żyta przypisuje się okresowi środkowego i górnego trzeciorzędu ery kenozoiku (55-23 mln lat temu).

Żyto ma włóknisty system korzeniowy, który wnika w glebę na głębokość 1-2 m. Łodyga rośliny jest prosta, pusta, z pięcioma lub sześcioma międzywęźlami, owłosiona pod kłosami. Osiąga średnią wysokość 80-100 cm, każda roślina tworzy od czterech do ośmiu pędów.

Liście są liniowe, szerokości 1,5-2,5 cm, dorastają do 30 cm długości, górna strona blaszki liściowej pokryta jest włoskami.

W okresie wegetacyjnym liście i łodyga mają niebieskawy kolor, podczas dojrzewania stają się złotożółte.

Na szczycie łodygi znajduje się kwiatostan w postaci opadającego, złożonego kłosa o długości 5-15 cm i szerokości 0,7-1,2 cm.

Owoc ma podłużne ziarno, bocznie spłaszczone, z głęboką bruzdą pośrodku. Po dojrzewaniu łatwo wypada z kłoska. Ziarno może być białe, zielonkawe, żółte lub ciemnobrązowe. Masa tysiąca ziaren wynosi 25-55 g.

Żyto jest rośliną zapylającą krzyżowo. Pyłek przenoszony jest przez wiatr. Zapylaniem sprzyjają lekkie wiatry i mokra pogoda. Przerzedzone żyto cierpi na niepłodność lub kłosy przechodzące przez ziarno (kłosy na wpół puste).

Roślina mało wymagająca glebowo, dobrze radzi sobie na glebach kwaśnych.

Żyto jest rośliną mrozoodporną. Na poziomie węzła krzewienia (na głębokości 1,5-2 cm) wytrzymuje temperatury do -19-21°C. Siewki pojawiają się w temperaturze 0,5-2°C.

Krótka historia uprawy

Najwcześniejsze znaleziska archeologiczne dotyczące ziaren żyta w Azji Mniejszej pochodzą z 2000 roku p.n.e. mi.

Rozwój rolnictwa na północy zmusił starożytnych rolników do zwracania uwagi na chwasty towarzyszące uprawom pszenicy. Pszenica nie rosła w trudniejszych warunkach, ale zarośnięte żyto polne dawało obfite plony.

Za czas wprowadzenia żyta do kultury na terenach współczesnej Europy Wschodniej uważa się wczesną epokę żelaza (900 r. p.n.e.), a pierwsze wzmianki o nim znajdują się w kronikach starożytnej Rusi, datowanych na lata 1056-1115.

W ciągu tysiąca lat znaczenie kultury znacznie wzrosło. Stało się głównym zbożem ludności Europy i Rusi.

Pod koniec XIX w. w Rosji pod żyto przypadało 30–60% powierzchni zasiewów, podczas gdy pszenica zajmowała niecałe 1%. Do połowy XX wieku najpopularniejszymi uprawami w pasie leśnym pozostawały żyto, owies i jęczmień.

Jednak do 2000 r. uprawa ta zajmowała siódme miejsce pod względem światowych zbiorów zbóż brutto, za pszenicą, ryżem i kukurydzą.Od 1981 do 2010 roku powierzchnia upraw żyta w Rosji zmniejszyła się o ponad 80%. Produkcja ziarna żyta wynosi zaledwie około 3,3 mln ton rocznie (rocznie uprawia się około 52 mln ton pszenicy).

Pojawienie się bardziej zaawansowanych, produktywnych, mrozoodpornych odmian pszenicy zmniejszyło zainteresowanie rolników żytem, ​​którego odmiany pozostały praktycznie niezmienione.

Skład i KBJU

Większość zbóż zawiera węglowodany, zawierają one także białka, tłuszcze i błonnik pokarmowy.

Żyto jest bogate w witaminy A, grupa B, PP. Zboże zawiera wapń, magnez, sód, potas i fosfor. Do mikroelementów zalicza się żelazo, miedź, cynk i mangan.

Produkt zawiera cholinę, beta-karoten, niezbędne i niezbędne aminokwasy.

Zawartość składników odżywczych w 100 g:

Korzyści i szkody

Ziarna żyta spożywa się w całości lub rozgniatane. Porośnięte żyto jest popularne jako źródło witamin i mikroelementów.

Regularne spożywanie produktów żytnich wzmacnia układ odpornościowy, tonizuje i normalizuje pracę przewodu pokarmowego. Dzięki zawartości przeciwutleniaczy proces starzenia ulega spowolnieniu.

Cholina wchodząca w skład zbóż obniża poziom cholesterolu we krwi.

Ziarna zawierają błonnik pokarmowy, dzięki czemu zapewniają szybkie uczucie sytości i utratę wagi. Błonnik adsorbuje toksyny i usuwa je z organizmu.

Duża ilość wapnia (24 mg na 100 g ziarna) wzmacnia tkankę kostną, zęby i paznokcie. Dzięki dużej zawartości potasu (510 mg w 100 g) i magnezu (110 mg w 100 g) produkty zbożowe żyta korzystnie wpływają na układ sercowo-naczyniowy.

Badania pokazują, że jedzenie żyta zmniejsza ryzyko raka piersi.Osoby regularnie spożywające to zboże są mniej narażone na kamicę żółciową.

W Niemczech, Polsce i krajach skandynawskich produkty żytnie zaliczane są do żywności zdrowej i dietetycznej.

Szkodliwość żyta dla ludzi wynika z indywidualnej nietolerancji. Białka w swoim składzie mogą powodować alergie. Również użycie żyta zanieczyszczonego sporyszem prowadzi do ciężkiego zatrucia.

Przeciwwskazania

Żyto w jakiejkolwiek postaci jest przeciwwskazane w przypadku wrzodów trawiennych żołądka i jelit, przewlekłego zapalenia błony śluzowej żołądka, nadkwaśności i zaostrzenia chorób przewodu żołądkowo-jelitowego. Warto wziąć pod uwagę, że błonnik poprawia motorykę jelit i może powodować podrażnienie ścian żołądka. Nie należy spożywać produktów żytnich, jeśli jesteś uczulony na białko zbożowe.

Co jest zrobione z żyta

Gospodarcze wykorzystanie żyta wiąże się z produkcją mąki, skrobi, alkoholu i paszy dla zwierząt gospodarskich.

Mąka

W zależności od metody produkcji wyróżnia się trzy rodzaje mąki żytniej:

1. Zasiane — drobno mielony, praktycznie nie zawiera łusek ziaren, podlega przesianiu. Ma najjaśniejszy kolor. Nadaje się do różnych rodzajów wyrobów piekarniczych.
2. Oszukany — przed wytworzeniem z ziaren usuwa się większość zewnętrznych łupin, zachowując jednocześnie większość komórek otaczających zarodek. Mielenie jest grube, produkt ma niejednorodną wielkość cząstek i zawiera pozostałości łusek zewnętrznych. Mąka zachowuje prawie wszystkie cenne składniki pełnego ziarna. Zawiera mało glutenu, dlatego zaleca się mieszanie go z pszenicą.
3. Tapeta - mąka najgrubszego mielenia. Do jego uzyskania używa się zboża bez jakiejkolwiek obróbki wstępnej. Jest to ciemnoszary proszek z zauważalnymi brązowymi domieszkami otrębów.Zachowuje największą ilość składników odżywczych i błonnika pokarmowego.

Skrobia

Skrobię wytwarza się z ziarna żyta, które stanowi kompletny substytut kukurydzy i pszenicy. Wykorzystywany jest do produkcji wyrobów słodkich (melasa, glukoza, syrop glukozowo-fruktozowy), stosowany zamiast cukru w ​​produkcji napojów bezalkoholowych, wyrobów cukierniczych i konserw.

Alkohol

Żyto jest bogate w węglowodany i stanowi cenny surowiec do produkcji alkoholu etylowego. Alkohol etylowy marki Alpha produkowany jest wyłącznie z surowców zbożowych (pszenicy i żyta).

Otręby

Otręby są produktem ubocznym mielenia mąki. Jest to twarda skorupa ziarna. Otręby żytnie są cenną i pożywną paszą dla zwierząt gospodarskich, głównie mlecznych i młodych.

Dania zbożowe

Jak żyto wykorzystuje się w kuchni? Przede wszystkim wypieka się z niego chleb, ale także przygotowuje się płatki zbożowe, podpłomyki i zdrowe napoje.

Owsianka

Kasza żytnia z mielonych pełnych ziaren polecana jest przy cukrzycy i dysfunkcji tarczycy.

Przygotowuje się go według następującego przepisu:

1. 100 g rozdrobnionych płatków dokładnie myje się, aż woda stanie się czysta.
2. Zagotuj 200 ml osolonej wody, dodaj płatki i gotuj na dużym ogniu przez 5-7 minut.
3. Dodaj 300 ml mleka i kontynuuj gotowanie na małym ogniu, aż będzie gotowe, około 30 minut.
4. Do gotowej owsianki dodaj masło lub olej roślinny.

Ciekawy! Jak nazywa się ta owsianka? Przodkowie nazywali to naparem, salomatem lub gadułą.

Placuszki żytnie na kiełkach

W przypadku żywienia dietetycznego nie jest trudno zrobić placki z porośniętych ziaren:

1. Trzy szklanki porośniętych ziaren są kruszone.
2. Rozcieńczyć tę masę wodą do konsystencji płynnej śmietany, dodać szczyptę soli i 2 łyżki. l. mąka żytnia.
3. Pieczemy na suchej patelni z powłoką nieprzywierającą.

Skantsy

Jest to rodzaj podpłomyka żytniego, który w starożytności był używany jako talerze.

Przygotowanie:

1. Zmieszać 300 g mąki żytniej ze 100 g miękkiego masła, dodać 300 g pełnotłustej śmietany, wbić dwa jajka, doprawić do smaku i zagnieść ciasto. W razie potrzeby dodać mąkę. Ciasto powinno być bardzo zwarte.
2. Rozwałkowujemy placuszki i smażymy na rozgrzanej patelni z odrobiną oleju.

Kwas żytni

Napoje na bazie żyta wzbogacają organizm w przydatne substancje i tonizują.

Aby uzyskać kwas chlebowy:

1. 200 g chleba żytniego kroi się w kromki i suszy w piekarniku.
2. Powstałe krakersy wlewa się do 2 litrów przegotowanej wody i pozostawia na 6 godzin.
3. Dodać 100 g cukru i 5 g suchych drożdży.
4. Kwas pozostawić na dwa dni w ciemnym miejscu, aby dojrzał.

Zastosowanie w medycynie ludowej

Do celów leczniczych wykorzystuje się zboża, mąkę, otręby, a nawet kłosy kukurydzy.

W przypadku zapalenia oskrzeli i kaszlu stosuje się napar z kłosków żyta jako środek zmiękczający skórę. 2-3 łyżki. l. surowce wlewa się 500 ml wrzącej wody i pozostawia na dwie godziny. Pić 100 ml płynu 3-4 razy dziennie.

W przypadku ropni nałóż przeżuty miękisz świeżo upieczonego, solonego chleba żytniego na dotknięty obszar i nałóż na niego bandaż z gazy.

Odwar z otrębów zatrzymuje biegunkę. W tym celu 2 łyżki. l. otręby gotuje się w 100 ml wody przez 5-7 minut. Pij jedną trzecią szklanki trzy razy dziennie przed posiłkami.

Natomiast chleb żytni stosowany jest jako łagodny środek przeczyszczający.

Przeczytaj także:

Czym jest kukurydza - czy jest to owoc, ziarno czy warzywo.

Jak gotować solone pomidory jest smaczne i proste.

Na „diecie ryżowej” łatwo i bez postu tracimy zbędne kilogramy.

Wniosek

Do połowy XX wieku żyto zajmowało wiodącą pozycję w produkcji zbóż i mąki.Zboże to jest mniej wymagające pod względem jakości gleby, ciepła i wilgotności niż pszenica. Jednak żyto z pól zastąpiły nowe, bardziej produktywne odmiany pszenicy.

Produkty wytwarzane z mąki żytniej są niskokaloryczne i bogate w składniki odżywcze, dlatego często włączane są do dietetycznego żywienia medycznego. Chleb żytni, otręby i kłoski są szeroko stosowane w medycynie ludowej. Dziś kasza żytnia, chleb i kwas chlebowy stały się rzadkimi gośćmi na naszym stole, ale produkty wykonane z ziaren żyta nadal cieszą się popularnością wśród zwolenników zdrowego trybu życia i prawidłowego odżywiania. Urozmaicaj swoją dietę tym zdrowym i niezasłużenie zapomnianym zbożem.